Obsesyon ve kompulsiyonların görüldüğü, genellikle uzun süreli (süreğen) , zaman zaman belirtilerde şidetlenmelerin yaşandığı ve kişinin işlevselliğini bozan psikiyatrik bir hastalıktır.

Obsesyon (saplantı- takıntı) : İrade dışı oluşan, karşı konulamayan, sıkıntı veren ve sürekli tekrarlayan, kişinin mantığına, görüşlerine, ahlak anlayışı ve inançlarına ters düşen, istemeden zihnimize gelen düşünce, dürtü, imaj veya fantazilerdir. Kişi bunların kendi zihninin ürünleri olmadığını farkındadır fakat zihninden uzaklaştıramaz.

Kompulsiyon (zorlantı) önceleri obsesyonlardan duyulan sıkıntıyı azaltmak ve onları etkisizleştirmek ve için tekrarlanan fakat giderek kontrol edilemez bir düzeye ulaşan ve kendileride sıkıntı uyandıran hareketlerdir. Kompulsiyon her zaman dışardan farkedilen bir davranış olmaz bazen bir zihinsel uğraşta olabilir. (içinden bir kelime, cümle tekrarlamak, bir şeyi hayal etmek veya dua etmek gibi).En sık görülen şikayetlerden biri kirlenmek ile ilgili takıntıdır. Kişi bir şekilde bedeninin, giysilerinin kirlendiğini düşünür (Vücüt sıvıları, kir, mikrop pislik gibi şeyler ile). Bu durumun mantıklı ve gerçekçi olmadığını bilse de çok büyük sıkıntı duyar ve bu düşünceyi kontrol edemez.

Bu kirliliği gidermek için tekrarlayan temizlenme davranışları içine girerek sıkıntısını azaltmaya çalışır (kompulsiyon-zorlantı). Bu temizlenme genelde belli bir sıra ve sayı gibi bir düzen içinde yapılır ve hasta temizlendiğinden emin olamadığı için bir çok kez tekrarlanır.

Kirlenme düşünceleri ve temizlenme davranışları gün içinde defalarca tekrarlanır ve hastanın zamanının büyük kısmını kaplar. Hasta bunlarla uğraştıkça günlük işlerini yerine getirmekte zorlanır ve işlevselliği belirgin olarak olumsuz etkilenir.

Prof. Dr. M. Reha BAYAR